WEB 3.0
Bu kavramın tarihçesine baktığımızda ilk önce WEB 1.0 ardından WEB 2.0 ile karşılaşıyoruz. Nedir bu WEB 3.0?
World Wide Web yani Türkçe tarifi ile dünyayı sarmalayan ağ anlamına gelen yapı yani web kavramı, CERN’de bir bilgisayar programcısı olan Tim Berners-Lee’nin HTML adlı metin işaretleme dilini geliştirmesiyle oluşmuştur.
Dinamik ve Statik Nedir?
Bu kavramları anlatmadan önce kısaca bu iki kelimeye değinelim. Dinamik bu yazı içerisinde genel ifade ile kullanıcı tarafından aktif olarak değiştirilebilir veriler kapsamıdır. (Yani Instagram’ da bir ‘post’ göndermek, Twitter’ da bir ‘tweet’ atmak gibi düşünebilirsiniz.)
Statik veri ise kullanıcı tarafından değiştirilemez sadece görüntülemek, okumak için varolan verilerdir.
WEB 1.0 nedir?
Kısaca WEB 1.0 ilk çıktığında insanlar sadece bir sunucu üzerinden erişime açılan (sunucu) dosyayı sadece okuyabiliyordu. Herhangi bir şekilde değiştirebilme imkanı yoktu. Tüm veriler monarşik bir sunucu üzerinden diğer kullanıcı cihazlarına dağıtılıyordu.
WEB 2.0 Nedir?
WEB 2.0, günümüzde çoğu kullanıcı tarafından kullanılan monarşik bir sunucu sistemine sahip olan internettir. Misal, siz Instagram’ a bir fotoğraf yüklemek istediğinizde Instagram’ ın bağlı olduğu kuruluş Facebook’ un sunucularına gönderilen istek ve yanıt sayesinde veritabanına veri kayıt edebilirsiniz. Bu kayıt ettiğiniz veri yani fotoğraf kullanıcı tarafından oluşturulmuş olur. Kısaca WEB 2.0 bize kullanıcıların da sistem içerisinde aktif bulunabileceğini gösterdi.
Veeee geldik WEB 3.0 teknolojisine.
Siz de biliyorsunuz ki son on yıldır blockchain teknolojisi, dünyamıza çok farkı bir bakış açısı kazandırdı. Bunun sonucunda NFT’ ler, yeni para birimleri gibi birçok fikir düşünüldü ve üretildi. Şimdi yeni bir bilgi sisteminden bahsediliyor.
Mesela siz bir BITCOIN almak istediğinizde yapmış olduğunuz sistem şifrelenir ve ardından işlem havuzunda en son işlemin arkasına kuyruk olarak bağlanır. ( YIĞIT SİSTEMİ, daha önceki yazılarımda çokça bahsettim. ) Madem paralar güvenli bir şekilde transfer edilebiliyorsa neden bilgi dediğimiz veriler güvenli bir şekilde transfer edilemesin?
Birbirinin arkasına bağlanan onlarca veri kümesi. Şifrelenmiş ve monarşiye ait olmayan, sunucu kaynağının dışında bir teknoloji. WEB 2.0 ve WEB 1.0 sunucu bazlı çalışan sistemlerdi. Bu sistemler sayesinde günümüzde birçok alan adı şirketleri, sosyal medya sahipleri oldukça zengin olabildiler. Yeni teknolojinin bize getirdiği kapı, üreticinin direkt tüketiciye ulaşabileceği bir sistemdir.
PEER TO PEER MİMARİSİ (P2P)
Kullanıcıdan kullanıcıya direkt aktarılabilen bir sistem. Merkeziyetsiz bir sistem. Bu nedenle üretici- arada komisyoncu olmadan /Facebook, instagram, vs.- verilerini direkt tüketiciye gönderebilecek. Kısaca WEB 3.0 teknolojisi budur. Ve siz düşünün bu sistemden neler neler çıkarılabilir?
Ek Bilgi
WEB 3.0 ile çıkarılacak olan mobil uygulamalar App (application) şeklinde değil DApp yani decentralized application (merkeziyetsiz uygulama) şeklinde adlandırılacak.
